نقد رای ـ استان فارس (آرای دادگستری کل استان فارس در بوته نقد و تحلیل؛ جلد پنجم)

هنر قاضی، تلفیق هوشمندانه و مدبرانه واقعیت­‌های حقوقی جامعه با مواد قانونی مرتبط و عدم اکتفای صرف به آموخته‌­های ذهنی خود است. این هنرمندی قضایی، همان «رأی» نام دارد و باید از جهت استانداردهای شکلی و ماهوی آنچنان مدلل، موجه، مستدل و مستند صادر شود که بدون حضور قاضی صادرکننده رأی نیز از اتقان و استحکام خود دفاع کند. بی­‌تردید رأی قضایی موجه، مستدل و مستند به مواد قانونی و نیز متکی به اصول دادرسی عادلانه، دکترین حقوقی و قواعد فقهی– حقوقی، نقشی بنیادین در تحقق عدالت قضایی و ارتقای کارآمدی دستگاه قضایی و در نتیجه افزایش اعتماد عمومی خواهد داشت.

نقد و تحلیل آرای قضایی باعث به اشتراک گذاشتن اندیشه­ها، تجارب و رویکردهای علمی و قانونی مختلف گردیده و زمینه را برای اصلاح رویه­‌های ناصحیح و صدور آرای مستدل، مستند و موجه فراهم خواهد ساخت. به نظر می­رسد برای تحقق صحیح‌­تر هدف پیش­گفته، دو شرط از بقیه آن­‌ها لازم‌­تر و ضروری­‌ترند: یکی مجهز شدن و تسلط قضات به دانش حقوقی و متون جدید قانونی و مهم­تر از آن، ارتقای سطح آگاهی‌­ها و مطالعات فراحقوقی آنان از طریق مطالعات جرم­شناسی، تاریخ، ادبیات، جامعه­‌شناسی، روان­شناسی و … و دیگری استمرار و گسترش بیش از پیش ارتباط بین مراجع قضایی با دانشگاه‌­ها و مراکز علمی و پژوهشی.

مجموعه کاربردی حاضر که در زمره معدود مجموعه­‌های انتشار یافته کاربردی قضایی تلقی می­گردد،  مشتمل بر نوزده فقره دادنامه با موضوع‌­های متنوع کیفری می­باشد که توسط مراجع قضایی مختلف استان فارس صادر گردیده است. جهت مطالعه بهتر و نظم منطقی مطالب، در سه بخش جداگانه نسبت به تفکیک موضوعی دادنامه­‌های پیش­گفته، در موضوعات جرایم علیه اشخاص، جرایم علیه اموال و مالکیت و جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی اقدام شده است. دادنامه­‌های مورد بحث، با حضور قضات صادرکننده رأی و نیز سایر قضات و وکلای دادگستری و اساتید حوزه و دانشگاه و دانشجویان حقوق، مورد نقد و تحلیل واقع و نقاط قوت و ضعف آن­ها در این نشست­‌های علمی مورد بررسی قرار گرفته است. شایان ذکر است که آرای مورد نقد، مقید به زمان خاصی برای صدور نشده‌­اند. به همین لحاظ تاریخ صدور برخی آرای مورد نقد، به بیش از دو دهه پیش برمی­گردد.