دادرسی الکترونیک در دعاوی خانوادگی: امکانسنجی، بایسته ها و چالش های بهره گیری از ویدئو کنفرانس در جلسات دادرسی (چاپ دوم)

اهمیت فن‌­آوری اطلاعات به منظور افزایش سرعت و دقت فعالیت­‌های مختلف سازمان­‌ها خصوصاً سازمان­‌هایی که بخش­‌های مختلف آن در مناطق جغرافیایی پراکنده قرار گرفته‌­اند یا مؤسسات دارای کارهای متنوع و متعدد به روشنی مشخص است. قوه قضاییه از جمله این سازمان‌­ها می‌­باشد و رشد سریع فن‌­­آوری اطلاعات نیز موجب شکل­‌گیری مفهوم جدیدی در نظام قضایی با عنوان «دادرسی الکترونیک» شده است.

عمده تمرکز مطالعات نگارندگان اثر حاضر، بررسی ظرفیت­‌های فقهی و حقوقی تشکیل جلسه رسیدگی از طریق ویدیوکنفرانس در این حوزه می­باشد. در راستای این موضوع، مؤلفان در پی آن هستند که به پاسخ این پرسش‌­ها برسند که آیا می­توان بدون حضور فیزیکی اصحاب دعوا نزد قاضی و صرفاً از طریق ارتباط الکترونیک، جلسه رسیدگی در دادگاه خانواده را تشکیل داد؟ آیا حضور الکترونیکی اصحاب پرونده می­تواند جایگزین حضور فیزیکی خواهان و خوانده در دادگاه خانواده شود؟ آیا جلسه رسیدگی الکترونیکی از طریق ویدیوکنفرانس همان آثار رسیدگی حضوری را دارد؟ که البته پاسخ این سؤالات و سؤالات دیگری در این زمینه، نشان می­دهد که اگر طبق ظرفیت­‌های حقوقی و زیرساخت­‌های فقهی، امکان برگزاری جلسه رسیدگی از طریق ویدیوکنفرانس در دادگاه خانواده وجود داشته باشد، می­توان ملتزم به پذیرش دادرسی الکترونیکی در برگزاری جلسات رسیدگی به دعاوی در دادگاه خانواده و تمامی لوازم قانونی آن شد.

از آن­جا که چالش‌­برانگیزترین مباحث راجع به امکان­‌سنجی برگزاری جلسه دادرسی به صورت الکترونیک به ظرفیت­‌های حقوقی و زیرساخت­‌های فقهی در نظام حقوقی کشور اختصاص دارد، در این نوشتار بعد از تبیین مفهوم، پیشینه، ضرورت و الزامات دادرسی در گام اول، این موضوع به لحاظ قوانین و مقررات موجود به خصوص قوانین مربوط به حقوق خانواده مورد بررسی قرار می­گیرد و در مرحله بعد به زیرساخت‌­های فقهی موضوع پرداخته می­شود.