ارزیابی فساد قضایی در آمریکای مرکزی و پاناما و سازوکارهای مقابله با آن

فساد قضایی یکی از جدی­‌ترین پیامدهای بی­ثباتی نهادی همراه با فقدان استقلال قضات، ناکارآمدی در مدیریت اجرایی و عدم استقرار صحیح حاکمیت قانون است که به اداره امور عمومی نیز سرایت کرده است. به عبارت دیگر فساد یکی از اصلی‌­ترین نشانه‌­های بحران در اداره قوه قضاییه است که به طور کامل با پدیده گسترده‌­تر و پیچیده‌­تر فساد در دولت و جامعه پیوند خورده است.

در بررسی فساد باید به سه جنبه حیاتی آن توجه کرد: اول، سطوح مختلف شناسایی­شده از فساد؛ دوم، ضوابط قابل اعمال به­ دست‌­آمده برای استقرار درجه‌­های مختلف فساد و سوم، آستانه تحمل فساد.

متن پیش رو حاصل پژوهش­‌ها و بررسی‌­های «بنیاد رعایت تشریفات قانونی» به عنوان یکی از سازمان‌­های منطقه‌­ای است که به صورت ویژه و تخصصی به تحقق این امر در کشورهای آمریکای لاتین می­پردازد.

پژوهش حاضر که به ارزیابی فساد قضایی در کشورهای آمریکای مرکزی و ساز و کارهای مقابله با آن می­پردازد، در پی یافتن پاسخ مناسبی برای پرسش­‌هایی از جمله سؤالات زیر است: چگونه باید با فساد فراگیر قضایی مواجه شد؟ چه ساز و کارهایی برای مبارزه با آن وجود دارد؟ چه اقداماتی باید در مورد پیامدهای سیاسی پیچیده آن انجام داد؟ در حال حاضر چه اقداماتی در این خصوص به انجام می­رسد؟ بهترین اقدامات ممکن در این زمینه کدام است؟

در واقع هدف از این پژوهش، برقراری ارتباط منطقی میان تمامی سطوح و ایجاد همکاری میان آن­ها از طریق شناسایی قالب­‌ها و دلایل فساد قضایی، جنبه‌­های عملیاتی موضوع و بهبود کنترل‌­های مربوط به آن­هاست.

بررسی­‌هایی که در این پژوهش توسط کارشناسان خبره محلی و بین‌­المللی در کشورهای آمریکای لاتین و پاناما صورت گرفته است، گرچه در مواردی دربرگیرنده ویژگی‌­های ساختاری، سیاسی و اجتماعی خاص این کشورها است، اما در مجموع می­توان از شاخص­های عمومی آن و شیوه‌­های شناسایی و راهکارهای ارائه‌­شده در مورد آن­ها بهره گرفت و با تلفیق آن­ها با اطلاعات داخلی، راهی به سوی دستگاه قضایی سالم‌­تر و کارآمدتر گشود.