مفهوم و قلمرو استقلال وکیل و کانون وکلای دادگستری و نظارت موجه دولت بر آن با تمرکز بر قوه قضاییه

برای تحقق ارزش‌­هایی نظیر حاکمیت قانون، حمایت از حقوق و آزادی­‌های بشری و تحقق عدالت، در نظام­­‌های حقوقی تمهیدات مختلفی اندیشیده می‌شود تا استقلال حِرف مرتبط با این ارزش‌­ها خصوصاً استقلال قضایی تأمین شود. استقلال حرفه وکالت نیز البته با درجه اهمیت کمتری نسبت به استقلال قضایی، مورد توجه قرار گرفته است. نوشتار حاضر بر تبیین مفهومی استقلال وکیل و کانون وکلای دادگستری و تعیین قلمرو آن تمرکز دارد و با آگاهی از عدم جامعیت تحقیقات موجود در ادبیات داخلی در خصوص موضوع مزبور، با  پیش‌­فرض گرفتن وکالت به مثابه خدمتی عمومی که نگاهی نو به این حرفه است، می­کوشد تا مفهوم و قلمرو این استقلال و حدود و میزان نقش دولت در تنظیم و نظارت بر حرفه وکالت را به لحاظ مسؤولیت آن در تأمین خدمات عمومی مورد بررسی قرار دهد.

انتظار می­رود با مطالعه این نوشتار، خصوصاً با تلقی حرفه وکالت به عنوان یک خدمت عمومی و توجه به الزامات حقوقی و مدیریتی این امر، از ادعاهای مطلق­گرایانه و در عین حال ساده‌­انگارانه در خصوص استقلال کامل حرفه و نهاد وکالت دست شست و مفهوم و حدود این استقلال را در ارتباط با وظایفی که دولت (در مفهوم عام خود) در تأمین خدمات عمومی بر عهده دارد، در نظر گرفت.

بر این اساس، تحقیق پیش رو با بحث­‌های مفهومی و مبنایی از استقلال وکیل و کانون وکلای دادگستری آغاز خواهد شد؛ سپس با تبیین وکالت دادگستری به عنوان یک خدمت عمومی و در پرتو آن، به بررسی حدود و قلمرو نقش دولت در تنظیم امور مختلف مربوط به حرفه وکالت و نظارت بر آن می‌پردازد و نهایتاً نقش قوه قضاییه در این زمینه را برجسته می­کند.