قالب های طرح دعوا و صدور حکم در شعب دیوان عدالت اداری (چاپ چهارم)

به موجب اصل یکصد و هفتاد و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دیوان عدالت اداری برای «رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم نسبت به مأمورین یا واحدها یا آیین­‌نامه‌­های دولتی و احقاق حقوق آن­ها» تشکیل شده است؛ اما مسأله این است که «شکایت، تظلمات و اعتراضات مردم» در چه قالب‌­هایی امکان طرح در شعب دیوان عدالت اداری دارد و احکام شعب، در چه قالب­‌هایی امکان صدور دارد؟

آنچه ضرورت انجام این پژوهش را دوچندان می­سازد، این است که عملاً با قالب واحدی برای طرح دعوا و صدور حکم در دیوان عدالت اداری مواجه نیستیم.

بی­شک، در صورت طرح دعوا و صدور حکم، در قالب عبارات کلی و مجمل، حل و فصل اختلافات و احقاق حقوق افراد به نحو مطلوبی انجام نخواهد شد و از این رو، تعریف قالب‌­های دقیق و مشخص ضرورت دارد. در خصوص مباحث مربوط، قانون دیوان با ایرادهای متعددی از حیث سکوت، ابهام، اجمال و … مواجه است و در رویه شعب دیوان، موارد مختلفی از ایراد و تعارض آراء یافت می­شود.

در این گزارش برآنیم با بهره­‌گیری از یافته­‌های نظری و تطبیقی، به ارزیابی احکام قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و رویه شعب دیوان مذکور بپردازیم. در این نوشتار، رویه­‌های ناظر بر مباحث مربوط، شناسنایی و قالب­‌بندی شده است. همچنین موارد ایراد و تعارض آراء نشان داده شده است.

در این نوشتار، با بهره­‌گیری از یافته‌های نظری و تطبیقی، ضمن شناسایی و ارزیابی رویه­‌های موجود، برای اصلاح قانون دیوان پیشنهادهای مشخصی ارائه می­شود.