اجرت کار زن در خانه (گزارش نشست علمی ـ بررسی فقهی و حقوقی ـ چاپ دوم)

این نشست‌ها به دنبال مجموعه‌ای از دغدغه‌ها و با همکاری پژوهشگاه قوه قضاییه ترتیب داده شد.

اولین دغدغه عدم ارتباط مؤثر بین طلاب و فضلای حوزه علمیه با مسائل قصایی– چه از حیث نظری و چه از حیث عملی– است. دومین دغدغه آشنایی طلاب نخبه کنونی و مجتهدان آینده با اقتضائات اجرای قوانین و احکام شرعی در جامعه است. دغدغه سوم شناخت وضعیت موجود و فاصله‌ای که با وضعیت مطلوب داریم، می‌باشد و در نهایت، هدف اصلی نقد و بررسی قوانین و آراء قضایی از زاویه نگاه فقهی در پرتو اصول ۴ و ۱۶۷ قانون اساسی است.

در نشست حاضر، سه رأی که در محاکم بدوی و تجدید نظر تهران صادر شده، با کمک پژوهشگاه قوه قضاییه انتخاب شد تا بررسی آن‌ها محملی باشد برای بحث در مورد «استحقاق اجرت‌المثل از سوی زوجه بابت کار در منزل.

در این آرا حکم به استحقاق اجرت‌المثل از سوی زوجه صادر شده است که به طور خلاصه به اصل عدم تبرع، باطنی بودن نیت و تعلق آن به فاعل و این‌که قول فاعل در تبرع یا عدم تبرع مسموع و پذیرفته است، استناد شده است. همچنین در استناد دیگری که از سوی یکی از شعبات دادگاه تجدید نظر تهران صادر شده است، اعلام قصد عدم تبرع برای اجرت‌المثل ایام زوجیت کافی دانسته شده و اشاره شده که نیازی به اثبات دستور زوج نیست. در رأی شعبه دیگری از دادگاه تجدید نظر هم مقرر شده که در عرف حاکم بر جامعه ایرانی غالباً زوج جهت کارهای منزل به زوجه دستور می‌دهد و در صورت عدم اختلاف، زوجه ادعای مزد ندارد؛ ولی در صورت اختلاف، نیت ارتکازی دارد که حقوق خود را دریافت کند.

به طور کلی موضوع از دیدگاه حقوقی و فقهی بررسی و مبانی شرعی و فقهی مسأله مطرح شد. از بُعد قانونی نیز مسأله مورد بحث و بررسی قرار گرفت و نهایتاً و در انتها نتیجه بررسی قانونی مسأله بیان شد.