نشست نقد رأی ۳۰ ـ نحوه جبران خسارت وارده به خواهان به لحاظ مستحق للغیر بودن مبیع (چاپ سوم)

رأی محکمه به عنوان نتیجه و ثمره فرآیند دادرسی که تجلی‌گر کنش‌های دفاعی متداعیین و کوشش استدلالی و استنباطی قاضی است، باید مورد تحلیل و واکاوی قرار گیرد تا نقاط قوت و ضعف هر رأی نشان داده شود و فرآیند استدلال و استنباط بدنه دستگاه قضایی کشور تقویت یابد. نقد و تحلیل می‌تواند در مقام رد و نقض و نفی ساختار شکلی یا ماهوی رأی باشد یا در مقام تأیید آن؛ نقد و تحلیل رویه قضایی می‌تواند ناظر به آراء محاکم یا آن‌که در مرتبه‌ای بالاتر، باشد. آن‌چه اهمیت دارد، آن است که در نقد و تحلیل آراء قضایی چه نقد با رویکرد نفی آن باشد و چه با رویکرد تأیید، نگاه مبتنی بر اصلاح و سازندگی رویه قضایی وجود داشته باشد. پایه اصلی رویه قضایی را رأی دادگاه تشکیل می‌دهد. در بعضی موارد، رأی دادگاه مفسر قانون است.آراء هر قدر مستندتر و مستدل‌تر باشد و با پایه قانون و ادله معتبر صادر گردد، علاوه بر تأثیری که بر اجرای صحیح قانون و تحقق عدالت خواهد داشت، راهگشا و راهنمای دست‌اندرکاران نظام حقوقی در مسیر انجام دقیق وظایف‌شان خواهد بود.

برگزاری نشست‌های نقد رأی در ایران دارای سابقه‌ای طولانی نیست. در این نشست‌ها قضات و اساتید برجسته، آرای صادره همکاران قضایی خود را مورد بررسی و نقد قرار می‌دهند. تاکنون بیش از ۱۲۰ نشست نقد رأی قضایی در پژوهشگاه قوه قضاییه برگزار شده است که از این تعداد ۲۸ جلسه به صورت مکتوب توسط مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه منتشر و در اختیار حقوقدانان، وکلا و قضات محترم قرار گرفته است.

خلاصه پرونده: در پرونده‌ای وفق مبایعه‌نامه عادی در سال ۱۳۹۱ یک قطعه زمین کشاورزی به پلاک ثبتی و متراژ مشخص از خوانده خریداری شده و بعداً معلوم شده که ملک مذکور طبق نظریه کارشناسی پیوست پرونده جزء اراضی موات بوده و متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران با نمایندگی اداره کل زمین شهری می‌باشد و مراتب اعلان بطلان معامله طی اظهارنامه‌ای به خوانده اعلام شده است خوانده ضمن حضور در جلسه دادرسی با قبول اصل معامله صورت‌گرفته اظهار داشته که از مراتب مذکور اطلاعی نداشته و بنگاهی زمین را برای وی فروخته و ثمن معامله را نیز خرج مخارج خویش کرده است. حال …