جرم‌شناسی جرایم شرکت‌های تجاری (چاپ سوم)

جرایم شرکتی، مجموعه اعمال مجرمانه‌­ای است که در انجام فعالیت حرفه‌­ای با هدف کسب منفعت توسط افرادی که از موقعیت تصمیم‌­گیری، مشورت‌­دهی، مشارکت یا مذاکره برخوردارند به نفع شرکت یا نفع خاص خود یا ضرر سایر افراد یا شرکت­‌ها ارتکاب می‌­یابد.

جرایم شرکتی را می­توان به عنوان رفتار مجرمانه نیرنگ­‌آمیز تلقی کرد که جلوه­ه‌ای گوناگونی دارد و با سوء­استفاده از هوش و زیرکی درصدد اغفال اشخاص حقیقی یا حقوقی با هدف کسب یک امتیاز یا منفعت مالی می­باشد. در سال­های اخیر به دلیل گسترش این جرایم و آثار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آن‌­ها در سطح جامعه، افکار عمومی نسبت به جرایم شرکتی و تزویرآمیز حساسیت پیدا کرده و در نتیجه مطالبات جامعه در خصوص پیشگیری و برخورد با این جرایم افزایش پیدا کرده است.

جرم شرکتی، اصطلاحی بسیار فراگیر و دربردارنده گستره‌­ای وسیع از جرایم، با شیوه‌­های ارتکاب، مرتکبین، آثار و قربانیان متفاوت است و جرایم این حوزه را می­توان ضمن جرایم مربوط به کسب و کار مطرح کرد. بر این اساس مقررات جزایی کسب و کار کلیه رفتارهای مجرمانه‌­ای را دربر می­گیرد که دارای رابطه مستقیم و غیر مستقیم با محیط کار است. یافته‌­های مطالعات صورت‌­گرفته در نوشتگان جرم­شناسی ایران نیز ثابت کرده است که جرایم شرکتی دارای ویژگی­‌هایی است که آن­ها را از دیگر جرایم جدا می­کند، که از آن جمله: رؤیت­‌ناپذیر بودن، داشتن رقم سیاه، بزه‌­دیدگی جمعی ناشی از ارتکاب این جرایم، اثرات مخرب بر نظام اقتصادی و … اشاره کرد.

مبارزه با این جرایم مستلزم شناخت ویژگی­‌های و زوایای مختلف این نوع خاص از جرم است که در پرتو مطالعات تخصصی جرم‌­شناسانه امکان‌­پذیر می­گردد. از این رو، پژوهش حاضر با رویکردی جرم­‌شناختی، به علت شناسی این جرایم و ارائه راهکارهای پیشگیری از آن­‌ها می­پردازد. اتخاذ چنین رویکردی در این پژوهش از نوآوری‌­های آن محسوب می­گردد.