مطالعه تطبیقی حل دوستانه اختلافات خانوادگی با تأکید بر میانجیگری

خانواده، پناهگاه انسان و مأمنی برای سکون و آرامش است؛ از این رو، از جایگاه و اهمیت ویژه­‌ای در زندگی افراد جامعه برخوردار است. بی­شک اختلافات و مشکلات خانوادگی بیش از هر امر دیگری می­‌تواند در زندگی افراد تأثیرگذار و آسیب­‌زا باشد. خانواده در معنای بسیار گسترده به گروهی از اشخاص گفته می­شود که در اثر قرابت نسبی یا سببی با هم بستگی دارند؛ اما خانواده در معنای خاص که بیشتر مورد توجه قانون­گذار است، عبارت است از: گروهی متشکل از دو نفر یا بیشتر که به دلیل قرابت سببی یا نسبی و یا بر اساس حکم دادگاه (در خصوص سرپرستی و قیمومت) در کنار هم زندگی می­کنند.

افزایش بیش از پیش دعاوی خانوادگی و ویژگی­‌های خاص این دسته اختلافات موجب شده در دهه‌­های گذشته قانون­گذاران در بسیاری از کشورها به استفاده از روش­‌های دوستانه حل اختلافات خانوادگی به‌­ویژه میانجیگری توجه خاصی نشان دهند. میانجیگری روشی است که در آن میانجیگر به عنوان شخص ثالث بی­طرف به طرفین اختلاف کمک می­کند تا از طریق گفتگو و سنجش راه­‌حل‌­های گوناگون، اختلاف خود را به طور دوستانه و بر مبنای توافق حل و فصل کنند.

نویسنده در این پژوهش سعی دارد با استفاده از منابع به­روز و اصیل، از دستاوردهای حقوق تطبیقی جهت بهبود حقوق داخلی بهره گیرد. این پژوهش به مطالعه روش­‌های حل دوستانه اختلافات خانوادگی به­‌ویژه نهاد میانجیگری در حقوق کشورهای دارای پیشینه و ساختار حقوقی و فرهنگی متفاوت می­پردازد. مهم­ترین روش‌­های حل دوستانه اختلافات خانوادگی که در کشورهای دنیا رواج دارد عبارتند از: میانجیگری، سازش، مشاوره (خانوادگی)، مذاکره، داوری و دادرسی مشارکتی. در این میان میانجیگری از جایگاه و کارآمدی بالایی برخوردار است.