حسن نیت در قراردادها (با رویکردی فقهی)

امروزه «حسن نیت» در برخی از کشورها و بعضی از قوانین و مقررات بین­‌المللی به عنوان اصلی حاکم بر حقوق قراردادها شناخته می­شود. شناخت مفهوم حسن نیت و قلمرو آن از مهم‌­ترین موضوعات و مباحث در محافل حقوقی است. حسن نیت دارای مفهومی واحد و مشخص نبوده، از این رو باید ابعاد مختلف آن شناسایی و قلمرو آن درحوزه قراردادها در علم حقوق مشخص گردد. بعد از آن­که تصور روشنی از اصطلاح به دست آمد و مبانی آن تبیین گردید، با مراجعه به فقه درصدد مطالعه تطبیقی آن و شناسایی مصادیق و نظایر حسن نیت در فقه برمی‌­آییم.

در حقوق کشورهای دارای حقوق نوشته و قوانین و اسناد بین­‌المللی، اصل حسن نیت به عنوان یک قاعده لازم‌­الرعایه در مراحل مختلف قرارداد شناخته می­شود. بسیاری از کشوهای عربی نیز از این امر پیروی نموده و در قوانین مدنی خود با تصریح به حسن نیت، آن را به رسمیت شناخته‌­اند؛ در حالی که قانون مدنی کشورمان نامی از «حسن نیت» نبرده است.

اظهار نظر درباره اصل حقوقی حسن نیت نفیاً یا اثباتاً، از دیدگاه فقه امامیه و حقوق کشورمان متوقف است بر شناسایی و  آسیب‌­شناسی آن در نظام حقوقی مبدأ و مقصد و این امر مستلزم مطالعه تطبیقی به صورت جزیی و دقیق بر روی مصادیق است.

در این تحقیق تلاش شده تا حسن نیت در قراردادها با رویکرد تطبیقی به گونه توصیفی– تحلیلی و به ویژه روش کتابخانه­‌ای مطالعه شود. در هر موضوع پس از بررسی حقوق بیگانه از جمله کشور فرانسه و تحقیقات به‌­عمل­‌آمده در این رابطه به زبان­‌های فارسی و عربی، ریشه­‌های فقهی آن تبیین می­شود.