آسیب شناسی قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ ـ توجهی

قوانین کیفری، از موقعیت و جایگاهی بس رفیع در میان قوانین برخوردارند؛ زیرا از یک سو حافظ ارزش‌­های حاکم بر جامعه بوده و وظیفه پاسداری از اصول قانون اساسی را به عهده دارند و از سوی دیگر، عهده‌­دار صیانت از جان، ناموس، عرض ، مال افراد و نیز امنیت و آسایش جامعه می­باشند. گذشته از اهمیت یادشده، آثار مثبت یا منفی اعمال قوانین کیفری در جامع با آثار اجرای سایر قوانین یکسان نیست.

به همین دلیل، قانون­گذاری در امور کیفری از حساسیت بالا و خاصی برخوردار است. البته تدوین قانون مجازات اسلامی از دشواری و حساسیت مضاعفی برخوردار بوده است.

در بعد نظری اهمیت یک قانون کیفری ایجاب می­کند که مقنن هم در مرحله یافتن ضروری­‌ترین و مفیدترین قاعده حقوقی یعنی قانون­گذاری و هم در مرحله انتخاب مناسب­ترین قالب برای آن قاعده یعنی قانون‌­نگاری، نهایت تلاش و دقت خود را مبذول سازد.

در سال­های اخیر، تورم قوانین کیفری، روی آوردن مقنن به قوانین آزمایشی و عوامل متعدد دیگری موجب شده که در برخی از موارد از دقت قانون­گذار کاسته شود. از این رو قانون مجازات اسلامی نیز به‌­رغم تلاش قابل تحسین مقنن در جهت رفع خلأها و به خدمت گرفتن تأسیس‌­های جدید، خالی از اشکال و ابهام نمی­باشد. این نقایص در عمل قضات محترم را در مواردی دچار سردرگمی ساخته و زمینه‌­ساز ایجاد رویه­‌های مختلف شده است.

نظر به این­که هرگونه اصلاح و یا تغییری در قانون، مستلزم شناسایی آسیب‌­ها و اشکالات احتمالی است، پژوهشگاه قوه قضاییه این مهم را رسالت خود دانسته که طرح پژوهشی آسیب­‌شناسی قانون مجازات اسلامی را به انجام رساند.

در این کتاب سعی شده تا با استفاده از همفکری و همکاری اساتید، قضات و محققین، همچنین برگزاری دوره‌­های مکرر آموزشی قانون مجازات اسلامی و آشنایی با سؤالات متعدد قضات محترم در خصوص ابهامات و اشکالات قانون، مواد مختلف قانون مجازات اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و اشکالات وارد بر آن­ها ذکر و پیشنهاد جهت اصلاح آن­ها نیز ارائه شود.