راهنمای ارزیابی فساد

مبارزه با فساد اداری، اقتصادی و …، از مهم‌ترین وظایف قوای سه­‌گانه است. مقابله با فساد توسط قوه قضاییه دارای دو بعد اصلی است: اول، مقابله با فساد در درون قوه قضاییه و دوم، مقابله با فساد در خارج از قوه قضاییه.

در خصوص بعد نخست باید گفت اهمیت امر قضا و ضرورت سلامت قضایی اقتضا می­کند که بخش عمده‌­ای از توان و تمرکز قوه قضاییه به کنترل و نظارت بر بدنه قضایی و غیر قضایی شاغل در قوه و همچنین کنترل فرآیندهای قضایی اختصاص یابد؛ به طوری که  می­توان گفت تقریباً تمامی احکام مندرج در ماده ۱۱۳ «قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۰–۱۳۹۶)» مصوب ۱۳۹۵ به منظور افزایش دقت و سرعت در ارائه خدمات قضایی، تحقق عدالت قضایی و احیای حقوق عامه، ارتقای کیفیت و کاهش اطاله دادرسی و ایجاد فرصت برابر برای دسترسی مردم به خدمات قضایی و کاهش ورودی پرونده­‌ها و پیشگیری از وقوع جرم و دعاوی و اصلاح مجرمان و کاهش جمعیت کیفری»، در راستای مقابله با فساد داخلی در قوه قضاییه مقرر شده است.

بعد دیگر وظیفه مقابله با فساد توسط قوه قضاییه؛ مقابله با فساد در خارج از قوه قضاییه است. این گزارش به طور خاص بر شیوه­‌های پیاده­‌سازی ابزارهای مقابله با فساد در قوای سه­‌گانه و تمامی دستگاه­‌های حکومتی متمرکز است و تلاش می­کند با توسل به مجموعه­‌ای از ابزارهای کاربردی، به ارزیابی مؤثری از فساد دست یابد. گزارش حاضر، این هدف را با جزئیات کافی و به نحوی که بتوان با توجه به آن­ها توصیه­‌های ضروری را برای طراحی یک برنامه ارائه و اولویت­‌بندی کرد، پیگیری می­کند.

روش­شناسی ارزیابی فساد که در این کتابچه راهنما تشریح شده است، رویکردی نظام‌­مند را برای درک ماهیت فساد پیشنهاد می­کند؛ به­‌گونه‌­ای که بتوان آن را به یک طرح راهبردی همراه با اولویت­‌بندی توصیه‌­های نظام­‌مند تبدیل کرد.