جبران خسارت معنوی با تاکید بر ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری ـ بررسی فقهی و حقوقی (چاپ سوم)

گزارش پیش رو حاصل همکاری مشترک پژوهشگاه قوه قضاییه با مرکز آموزش‌­های تخصصی فقه می­باشد.

در این راستا مجموعه حاضر، گزارش نشست علمی است با موضوع «بررسی فقهی و حقوقی جبران خسارت معنوی با تأکید بر ماده ۱۴ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲» که با حضور اساتید گرامی برگزار شده است. در بخش اول مباحث مطرح­‌شده در این نشست در خصوص گزارش مقاله بررسی فقهی و حقوقی جبران خسارت معنوی؛ جبران خسارت معنوی از منظر شورای نگهبان؛ مسلم بودن اصل جبران خسارت معنوی؛ ماهیت جبران خسارت معنوی؛ نظر فقها در مورد مسؤولیت مدنی؛ خلاصه روش‌­های مشروعیت جبران مالی خسارت معنوی؛ تفکیک بین خسارات معنوی ناشی از خسارت بدنی و دیگر خسارات معنوی و دیگر موضوعات؛

و در بخش دوم با عنوان مستندات علمی؛ تعریف خسارت معنوی؛ جواز مطالبه خسارت معنوی؛ راه محاسبه میزان خسارت و سایر مطالب با هدف جمع­‌آوری و مستندسازی آراء، نظرات و فتاوای فقهای امامیه درباره موضوع نشست تدوین و ارائه شده است.

در بخش نتیجه‌­گیری کتاب به این نتیجه می­رسیم که غالب فقهاء و اکثریت حقوقدانان، جبران مالی خسارات معنوی را نپذیرفته­‌اند و ادله قائلین را ناتمام می­دانند؛ با این تفاوت که حقوقدانان به دلیل عدم وجود معیار و ضابطه مشخص برای اندازه­‌گیری میزان خسارت وارده و فقها به دلیل انصراف قواعد و تام نبودن دلالت روایات، همسو و هم‌­جهت شده‌­اند. برخی فقهاء با تمسک به قاعده لاضرر و امکان وضع تعزیر برای واردکننده خسارت، قائل به امکان جبران مالی خسارت معنوی شده‌­اند که به نظر می­رسد قانون­گذار نیز با پیروی از این نظر، جبران مالی خسارات معنوی را پذیرفته است؛ لکن در این زمینه با خلاء قانونی در خصوص چگونگی جبران و محاسبه خسارت مواجه خواهیم بود.