مجموعه آرای قضایی شعب دیوان عالی حقوقی ـ بهار ۱۴۰۱

آرای قضایی که در مقام احقاق حق یا فصل خصومت در دعاوی بین اشخاص و یا امور حسبی صادر می­شود، تجلی قوانین و مقررات در موضوعات، وقایع و اعمال حقوقی است و مبین ارتباط عینی و واقعی امور مذکور با قوانین و مقررات.

از اوایل دهه ۹۰ شمسی، پژوهشگاه قوه قضاییه با همکاری مرکز آمار و فن‌­آوری اطلاعات، اقداماتی برای ایجاد و راه‌­اندازی سامانه­‌های مربوط به انتشار آرای قضایی و همچنین تدوین مجموعه‌­های کاغذی در این خصوص آغاز و برای نخستین بار در اجرای تکلیف مقررشده در «قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران» با ایجاد ساختار اداری و ساز و کاری منسجم در پژوهشکده استخراج و مطالعات رویه قضایی، اقدام به استخراج و انتشار روشمند رویه قضایی کشور کرد که در نتیجه مجموعه­‌هایی تحت عنوان «مجموعه آرای قضایی» از شهریور ماه ۱۳۹۱ منتشر گردید.

مسلماً انتشار تمامی آرای قضایی با ویژگی­‌ها و قابلیت‌­هایی که برای تحقق اهداف مد نظر لازم است، امکانات بسیار زیادی می­طلبد که تأمین آن در نظام ملی و اداری کشور دشوار بوده و هست؛ از این رو از زمان انتشار آرای قضایی، تنها آرای شعب دیوان عالی کشور (به تفکیک حقوقی و کیفری)، شعب دیوان عدالت اداری و شعب دادگاه تجدید نظر استان تهران (به تفکیک حقوقی و کیفری) به همراه آرای بدوی مربوطه، موضوع این فعالیت قرار گرفته است.

مجموعه­‌های آرای قضایی به ترتیب تاریخی به چاپ می­رسند و از آن­جا که ممکن است برخی آرای منتخب، در یک روز از شعب مختلف صادر شده باشند، این­گونه آرا بر اساس شماره دادنامه و شماره شعبه مرتب شده‌­اند؛ بدین ترتیب و با چینش آرا بدون نظم موضوعی، یک رأی می­تواند در فهرست مطالب، موضوع طبقه­‌بندی­‌های مختلف قرار گیرد و از چند منظر به آن ارجاع داده شود.

با توجه به ماهیت مجموعه­‌های کاغذی که امکان جستجوی آرای مورد نظر در آن به مانند سامانه­‌ها وجود ندارد، چند فهرست کلیدی و یک واژه‌­نامه تخصصی به شرح زیر در این مجموعه‌­ها گنجانده شده است: فهرست مندرجات؛ فهرست عناوین آرا؛ فهرست موضوعی آرا، فهرست درختواره مفهومی (نمایه) آرا و واژه‌­نامه تخصصی.