آیین کیفردهی

در سال‌های اخیر تحولات پرشتابی در حوزه قانون‌گذاری کیفری و به ویژه در ارتباط با قانون مجازات اسلامی شکل پذیرفته است. تلاش و اراده قانون‌گذار کیفری در به دست دادن یک قانون کیفری به‌روز، یکپارچه و مصون از بازبینی‌های پیوسته (در بخش کلیات، مجازات‌های شرعی، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده) به نتیجه نرسیده است. بی‌گمان دستیابی به سیاست کیفری تقنینی و قضایی بایسته جز با طرح و برنامه جامع و علمی کیفری و بهره‌گیری از تجربه کشورهای پیشرو در اتخاذ سیاست کیفری راهبردی و باثبات ممکن نیست.

کتاب حاضر در ده فصل به انضمام یک فصل مقدماتی تنظیم شده است که مجموعاً یازده فصل را تشکیل می‌دهد. در فصل نخست، کلیات ناظر به کیفردهی اجمالاً شرح داده شده است تا به عنوان چارچوب و ساحت نظری برای آیین کیفردهی قبل از طرح مباحث تکنیکال حقوق جزای عمومی، گامی برای به تأمل واداشتن مخاطبان در خصوص دو مقوله مهم و پیچیده «اهداف مجازات‌ها» و «گستره صلاحدید قاضی در تعیین مجازات» و فهم و تفسیر مطالب ده فصل بعدی است.

در این اثر، ابتدا نهادهای تخفیفی مجازات‌ها در فصل اول بیان شده و تخفیف‌های خاص قانونی، کاهش مجازات قانونی جرایم و تخفیف به جهت تسلیم محکوم‌به رأی صادره ذیل مبحث اول (تخفیف قانونی) و تخفیف حین صدور حکم، پس از صدور حکم و در حین اجرای حکم ذیل مبحث دوم (تخفیف قضایی) تشریح شده است. سپس به مجازات‌های جایگزین پرداخته شده و در فصل دوم انواع جایگزینی مجازات‌ها بیان شده است. پس از آن در فصل سوم که مربوط به تشدید مجازات‌ها است، تعدد و تکرار به عنوان مهم‌ترین سرفصل‌های این اثر به طور مفصل مورد بحث قرار گرفته و در ادامه این فصل، سردستگی در ارتکاب جرم تشدیدهای خاص قانونی و شرایط و موانع تشدید پس از صدور حکم بیان شده است. مجازات‌های تکمیلی و تبعی، موضوع فصل چهارم قرار گرفته و نهادهای ارفاقی دیگر مطالب فصل پنجم تا هفتم را تشکیل می‌دهند. در فصل هشتم جهات توقف مجازات‌ها شرح داده شده است. در پایان نیز در دو فصل مجزا، کیفردهی اطفال و نوجوانان و همچنین کیفردهی اشخاص حقوقی به عنوان دو گروهی که تعیین مجازات‌ برای آن‌ها تابع قواعد افتراقی است، تحلیل شده است.